πόνος

Изговор

МФΑ-gr: /ˈpo.nos/
Поделба по слогови: πό‧νος

Именка

πόνος именка од машки род (множина πόνοι)

болка — (силно) непријатно чувство предизвикано во дел или орган на телото од болест, повреда или други причини
Έχω έναν πόνο στη μέση.

Имам болка во половината.

Φωνάζω από τον πόνο.

Викам од болка.

Το κρεβάτι του πόνου.

Постелата на болката (за тешко болен човек).
- породилни болки. Во множина, се однесува на породилни болки.
Την έπιασαν οι πόνοι (της γέννας).

Ја фатија болките (од породување).
мака, тага, жал — длабока душевна болка или страдање
Ο πόνος του έρωτα δε γιατρεύεται εύκολα.

Љубовната мака не се лечи лесно.

Με την ψυχή γεμάτη πόνο.

Со душа полна мака.

Παίρνω κάτι επί πόνου.

Доживувам нешто со голема мака.
мака,страдање, патење
Έζησε με πόνους και βάσανα.

Живееше со маки и страдања.

Λέω τον πόνο μου.

Ја кажувам мојата мака.

Μην παίζεις με τον πόνο μου.

Не играј си со мојата мака.
сочувство, жал, сожалување
Ένιωθε πόνο για την ανθρώπινη δυστυχία.

Чувствуваше жал за човечката несреќа.

Δεν έχεις πόνο μέσα σου;

Немаш ли жал во себе?

Табела на деклинација

Падеж	Еднина	Множина
Номинатив	πόνος	πόνοι
Генитив	πόνου	πόνων	Αιτιατική	πόνο	πόνους
Κλητική	πόνε	πόνοι

Синоними

άλγος (им.) — болка
λύπη (им.) — тага
κόπος (им.) — напор
βάσανο (им.) — мака

Антоними

ανακούφιση (им.) — олеснување
χαρά (им.) — радост

Изведени термини

πονώ (гл.) — чувствувам болка
πονέω (гл.) — ме боли
πονεμένος (прид.) — заболен, ожалостен
πονιάρης (им.) — сожаллив човек
πονάκι (им.) — болчиња (мали болки)
πονοκέφαλος(им.) — главоболка
πονόδοντος(им.) — забоболка
πονόκοιλος(им.) — болка во стомакот
πονόματος(им.) — болка во очите

Сложени поими

αβάσταχτος πόνος (им.) — неподнослива болка
εσωτερικός πόνος (им.) — внатрешна болка
πόνος της αγάπης (им.) — љубовна болка
πόνος της απώλειας (им.) — болка од загуба
σωματικός πόνος (им.) — телесна болка
ψυχικός πόνος (им.) — душевна болка

Изрази

το κρεβάτι του πόνου — постела на болеста, состојба на тежок болен
παίρνω κάτι επί πόνου — нешто ме погодува особено болно, ме засега длабоко
λέω τον πόνο μου — си ја отворам душата, си ја кажувам маката
μην παίζεις με τον πόνο μου — не играј си со мојата болка
καθένας με τον πόνο του — секој со својата мака
αλλού με τρίβεις δέσποτα κι αλλού έχω εγώ τον πόνο — ми правиш услуга на едно место, а јас страдам на друго
γλυκός πόνος — слатка болка (мешавина на задоволство и болка)
δώσε πόνο! — дај сè од себе!, играј жестоко! (букв. „дај болка“)
με δέρνει ο πόνος — ме кине болката, страдам силно
μ' έναν πόνο — со една мака, да завршиме одеднаш
μ' έφαγαν οι πόνοι — ме изедоа болките
με πόνο ψυχής — со душевна болка, со тежина во срцето
μπρος στα κάλλη τι είν' ο πόνος! — пред убавината, болката не е ништо
ξένος πόνος, ξένα δάκρυα — туѓа болка, туѓи солзи
οι πόνοι — породилни болки
παίζω με τον πόνο κάποιου — си играм со туѓата болка
πεθαίνω από τον πόνο — умирам од болка
πνίγω τον πόνο μου — ја потиснувам мојата болка, не ја искажувам
σβήνω τον πόνο μου — ја ублажувам болката
σφαδάζω από τον πόνο — се виткам од болка
τον/την πιάνει ο πόνος για κάτι/κάποιον — го фаќа жал за нешто/некого (често и иронично)

Етимолошко поле

πον- — основа
-πονία — неоелински зборови со наставка -πονία
πονο- — зборови со префикс πονο-
-πονος — зборови со наставка -πονος

Зборови

ακαταπόνετος (прид.) — неизморен, ненапатен
ακαταπονησία (им.) — неизмореност, издржливост
ακαταπόνητα (прил.) — неизморно, без да се умори
ακαταπόνητος (прид.) — неизморен
απαραπόνετος (прид.) — кој не се жали, без поплака
απαραπόνευτος (прид.) — кој нема поплака, што не предизвикува поплака
άπονα (приλ.) — безмилосно, сурово
απονεσιά (им.) — немилост, немилосрдност
απόνετα (приλ.) — безмилосно, сурово
απόνετος (приδ.) — безмилосен, нечувствителен
απονιά (им.) — бездушност, немилост
άπονος (приδ.) — безмилосен, нечувствителен
απροπόνητα (приλ.) — нетренирано, без вежба
απροπόνητος (приδ.) — нетрениран, невежбан
ασυμπόνετος (приδ.) — немилосрден, без сочувство
αψυχοπόνετος (приδ.) — без душевна болка, нечувствителен
γεωπονικός (приδ.) — земјоделски, агрономски
γλυκοπαραπονιέμαι, γλυκοπαραπονιούμαι (гл.) — нежно се жалам
γλυκοπαράπονο (им.) — нежна жалба
γλυκοπονιέμαι (гл.) — нежно се жалам
δασοπονικός (приδ.) — шумарски
δυσκαταπόνητος (приδ.) — кој тешко се изморува, издржлив
εδαφοπονικός (приδ.) — поврзан со земјоделска обработка на почвата
εκπονημένος (приδ.) — изработен, изготвен
εκπόνηση (им.) — изработка, изготвување, составување
εκπονήσιμος (приδ.) — изводлив, кој може да се изработи
εκπονητής, εκπονήτρια (им.) — изработувач, составувач / изработувачка
εκπονώ, εκπονούμαι (гл.) — изработувам, составувам / се изработува
επίπονα (приλ.) — мачно, напорно
ευκαταπόνητος (приδ.) — лесно изморлив
καρδιοπονεμένος (приδ.) — со болно срце, срцебол
καρδιοπονώ (гл.) — чувствувам болка во срцето
καταπονετικά (приλ.) — напорно, мачно
καταπονητικός (приδ.) — напорен, мачен
καταπονημένος (приδ.) — изморен, напатен
καταπόνηση (им.) — напор, преоптоварување
καταπονώ, καταπονούμαι (гл.) — изморувам, преоптоварувам / се изморувам
κεφαλοπονάω, κεφαλοπονώ (гл.) — ме боли глава
κοιλιοπονάω, κοιλιοπονώ (гл.) — ме боли стомак
κοιλοπονάω, κοιλοπονώ (гл.) — ме боли стомак
κοιλοπόνημα (им.) — труд, напор (постаро: пород)
ματαιοπονία (им.) — залуден труд, залудна мака
ματαιοπονώ (гл.) — се трудам залудно
μυριοπονεμένος (приδ.) — многу напатен, премногу ожалостен
ξαναπαραπονιέμαι (гл.) — повторно се жалам
ξεπονάω, ξεπονώ (гл.) — престанувам да чувствувам болка
παραπονάκι (им.) — мала жалба
παραπονάω, παραπονώ (гл.) — се жалам, искажувам жалба
παραπόνεμα (им.) — жалба, поплака
παραπονεμένα (приλ.) — со жалење, ожалостено
παραπονεμένος (приδ.) — кој се жали, ожалостен
παραπόνεση (им.) — жалење, поплака
παραπονετικά (приλ.) — со жалење
παραπονετικός (приδ.) — кој се жали, жалбен
παραπονεύομαι (гл.) — се жалам, изразувам незадоволство
παραπόνι (им.) — жалење, поплака
παραπονιάρης, παραπονιάρα (им.) — мрчатор, кој многу се жали / мрчаторка
παραπονιάρικα (приλ.) — жалбарски
παραπονιέμαι, παραπονούμαι, παραπονιούμαι (гл.) — се жалам
παράπονο (им.) — жалба, поплака
παραπονούμενος (приδ.) — кој се жали
παυσίπονο (им.) — лек против болка, аналгетик
πολυπονεμένος (приδ.) — многу напатен, многу ожалостен
πολυπονώ (гл.) — чувствувам многу болка/жал
πονάω, ποννώ, πονιέμαι (гл.) — ме боли, чувствувам болка
πονάκι (им.) — мала болка
πονάκος (им.) — малечка болка
πόνεμα (им.) — болка, жалење
πονεμένα (прил.) — тажно, ожалостено
πονεμένος (приδ.) — ожалостен, тажен
πόνεση (им.) — болка, жалење
πονεσιά (им.) — жалост, сожалување
πονεσιάρης, πονεσιάρα (им.) — кој лесно се жали од болка
πονεσιάρικος (приδ.) — плачлив, кој лесно се жали (на болка)
πονεστικά (прил.) — сочувствително, тажно
πονετικά (прил.) — сочувствително, жално
πονετικός (приδ.) — сочувствителен, милостив, чувствителен
πονετός (приδ.) — болен, кој предизвикува болка
πόνημα (им.) — дело, труд, изработка
πόνοι (им.) — болки (особено породилни)
προπονετικά (прил.) — поврзано со тренинг
προπονητικός (приδ.) — тренинг, вежбовен
προπονημένος (приδ.) — извежбан, трениран
προπόνηση (им.) — тренинг, вежбање
προπονήσιμος (приδ.) — погоден за вежба
προπονησιολογία (им.) — наука за тренинг
προπονητήριο (им.) — сала за тренинг, спортска сала
προπονητής, προπονήτρια (им.) — тренер, тренерка
προπονώ, προπονούμαι (гл.) — тренирам / се тренирам
σύμπονα (приλ.) — сочувствително
συμπόνεση (им.) — сочувство
συμπονεσιά (им.) — сочувство, жалост
συμπονετικά (приλ.) — сочувствително
συμπονετικός (приδ.) — сочувствителен, милосрден
συμπονεύω (гл.) — сочувствувам
συμπόνια (им.) — сочувство
συμπονιάρης (им.) — милостив човек
συμπονάω, συμπονώ, συμπονιέμαι, συμπονούμαι (гл.) — сочувствувам
τρισπονετικός (приδ.) — премногу сочувствителен
υδροπονικός (приδ.) — хидропонски
φιλόπονα (приλ.) — трудољубиво
φιλοπόνημα (им.) — труд, дело
φιλοπονώ (гл.) — се трудам
φυγόπονα (приλ.) — избегнувајќи напор
φυγόπονος (приδ.) — кој бега од мака
ψευτοψυχοπονώ (гл.) — лажно жалам душевно
ψυχοπονεμένος (приδ.) — ожалостен во душата
ψυχοπόνεση (им.) — душевна болка
ψυχοπονεσιά (им.) — душевна жалост
ψυχοπονετικός (приδ.) — душевно чувствителен
ψυχοπονεύομαι (гл.) — жалам душевно
ψυχοπόνι (им.) — душевна мака
ψυχοπονιάρης, ψυχοπονιάρα (им.) — кој чувствува душевна болка, емотивно чувствителен
ψυχοπονιάρικος (приδ.) — Се користи за да се опише нешто што е својствено за некој кој е склон кон душевна болка или кој е многу сочувствителен
ψυχοπονάω, ψυχοπονιέμαι (гл.) — чувствувам душевна болка